Κατά τη διάρκεια των διήμερων εργασιών του συνεδρίου πραγματοποιήθηκαν εισηγήσεις από επιστήμονες με θεματολογία σχετική με τον αξιακό χώρο, τα εικαστικά έργα των Σαρακατσάνων, την άυλη πολιτιστική κληρονομιά, την οικονομική οργάνωση, τα γενεαλογικά δέντρα, την ιδεολογική και συμβολική συγκρότηση της σαρακατσάνικης χορευτικής ταυτότητας, το γλωσσικό ιδίωμα και το δίκαιο των Σαρακατσάνων και πολλά άλλα.
«Τα συνέδρια είναι μία πολύ καλή ευκαιρία για να παρουσιάζονται νέες ιδέες και καινοτόμες προτάσεις ώστε να διατηρηθεί η σαρακατσάνικη παράδοση ανέγγιχτη και ανεπηρέαστη από τον πολυπολιτισμό. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων διοργάνωσε το συγκεκριμένο συνέδριο με σκοπό να βάλει και αυτή ένα λιθαράκι στη διεθνή προβολή της ιστορίας και της παράδοσης των Σαρακατσαναίων, γεγονός που στέφτηκε από απόλυτη επιτυχία», σχολιάζει σχετικά ο Γεώργιος Μουτσιανάς, πρόεδρος της ΠΟΣΣ.
Από την πλευρά του, ο δρ. Χρήστος Τριαντόπουλος, ερευνητής του ΚΕΠΕ και αντιπρόεδρος του Συλλόγου των Αγχιαλιτών της Αθήνας «Η Αγχίαλος», μίλησε για την εμπειρία του από τη συμμετοχή του στο 3ο Επιστημονικό Συνέδριο: «Το κρίσιμο είναι να αποφευχθεί ο “εγκλωβισμός” στην παρελθοντολογία και να επιτευχθεί η “προβολή” των δομικών και κρίσιμων στοιχείων του πολιτισμού, της ιστορίας, αλλά και της λαογραφίας στο σήμερα, συνεισφέροντας στην πρόοδο και μπολιάζοντας την προσπάθεια που η κοινωνία κάνει για την έξοδο από τα (όποια) αδιέξοδα φαίνεται να έχει βρεθεί. Παρακολουθώντας, αλλά και συμμετέχοντας στις εργασίες του 3ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου Σαρακατσαναίων στις 4-6 Μαρτίου στη Λαμία, κάποιος διαπίστωνε ότι υπάρχει ο χώρος, το μεράκι, οι άνθρωποι και η διάθεση για μία σημαντική σύμπραξη πολιτισμού και επιστήμης, που θα επιτρέψει τη “μεταφορά” στη σημερινή πραγματικότητα και με σύγχρονους όρους στοιχείων, πρακτικών και νορμών από την πλούσια παράδοση των Σαρακατσαναίων [...]».
Το κοινό αποτελούνταν από όλες τις ηλικίες. «Οι μεγαλύτερης ηλικίας Σαρακατσαναίοι είναι οι θεματοφύλακες των αρχών και των αξιών μας. Είναι επίσης γνωστό ότι οι νέοι μας τιμούν με την παρουσία τους όλες τις εκδηλώσεις μας. Άλλωστε, όλοι εμείς φροντίζουμε να περάσει η παράδοση μας στους νέους μας. Φροντίζουμε λοιπόν να τους μεταλαμπαδεύουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της καταγωγής μας: το κύτταρο της οικογένειας, τη θεοσέβεια, την εντιμότητα, τις αρετές της υπομονής και της καρτερικότητας, τη σκληρή βιοπάλη, τη νομαδική ζωή, την αλληλεγγύη, το θεμέλιο της ανατροφής, αλλά και την ευγένεια της σαρακατσάνικης ψυχής. Σκοπός μας είναι να τους κερδίσουμε με το παράδειγμά μας, ώστε να συνεχίσουν, μετά από μας, να ενδιαφέρονται για τις ρίζες του στοιχείου μας και τους κανόνες της ζωής με αυτοσεβασμό. Να τους μεταγγίσουμε το ενδιαφέρον για τα ήθη και έθιμά μας, για τον λαϊκό πολιτισμό μας, ιδανικά που αποτελούν το καλύτερο θεμέλιο για να χτίσουν τη ζωή τους», επισημαίνει ο κ. Μουτσιανάς για να προσθέσει: «Πιστεύουμε ότι αν πετύχουμε σε αυτό τότε θα πάμε κόντρα στην ισοπεδωτική σύγχρονη εποχή. Για τον λόγο αυτό έχουμε δημιουργήσει ως Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακατσαναίων την Επιτροπή Νεολαίας, η οποία αποτελείται από νέους Σαρακατσάνους επιστήμονες».
Ο ίδιος εντοπίζει τα σημεία πάνω στα οποία στηρίχθηκε η επιτυχία του φετινού συνεδρίου: «Είχαμε την τύχη να μας τιμήσουν με τις εισηγήσεις τους πλήθος έγκριτων Σαρακατσαναίων επιστημόνων οι οποίοι κράτησαν αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού θέτοντας τους νέες μελέτες και νέα στοιχεία για την κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική παρουσία και συμβολή των Σαρακατσαναίων στο διάβα του χρόνου. Παράλληλα, υπήρχαν και αξιόλογες εκδηλώσεις που μπορούσαν να παρακολουθήσουν οι επισκέπτες με σκοπό να κάνουν μια αναδρομή στο παρελθόν της φυλής μας».http://www.protothema.gr