Μπορεί στην αρχαιότητα να ήταν ένας από τους μεγαλύτερους αρχιτέκτονες, όμως στη σύγχρονη εποχή της αυτοδιοικητικής μεταρρύθμισης αποδεικνύεται μάλλον αγεωγράφητος. Για τον «Καλλικράτη» ο λόγος, ο οποίος ελαχιστοποίησε την ορεινή Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, το Καρπενήσι, η Δίρφυς, το Αμύνταιο, τα Καλάβρυτα, η Δημητσάνα, η Μάνη, το Μπέλες, ο Χολομώντας, το Πάικο, το Βέρμιο, τα Πιέρια, ο Κίσαβος, το Φεγγάρι της Σαμοθράκης, το Υψάριο της Θάσου, ακόμη και ο Ολυμπος εξαφανίστηκαν διοικητικά από τα ορεινά της χώρας. Οι ημιορεινοί και ορεινοί δήμοι της χώρας από 61,6% επί «Καποδίστρια», έπεσαν μόλις στο 9,5% με τον «Καλλικράτη».
Mελέτη του Ε.Μ.Π.
Πανεπιστημιακοί του Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών», του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου -το μοναδικό μεταπτυχιακό για θέματα ορεινών περιοχών στην Ελλάδα- με επιστολή διαμαρτυρίας κάνουν λόγο για «έγκλημα που σβήνει την ορεινή Ελλάδα από τον διοικητικό χάρτη».
Υποστηρίζουν πως η «Καλλικράτεια» συνένωση, με μαθηματική ακρίβεια, θα οδηγήσει σε περαιτέρω περιθωριοποίηση και μαρασμό των ορεινών περιοχών. Η επιστολή απευθύνεται στον υπουργό Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Γιάννη Ραγκούση και συνυπογράφεται από τον πρύτανη του ΕΜΠ, καθηγητές του μεταπτυχιακού προγράμματος του ΕΜΠ, καθώς και από τους δημάρχους Καρπενησίου, Δίου -Ολύμπου, Γορτυνίας, Παγγαίου, Κιλκίς, Διρφύων-Μεσσαπίων, Ανατολικής Μάνης, Σαμοθράκης, Καλαβρύτων και Αμυνταίου.
Μπορεί το ελληνικό τοπίο να είναι ταυτισμένο, ακόμα και στον παγκόσμιο κοινό νου, με το δίπολο «ήλιος-θάλασσα», όμως η Ελλάδα είναι μια χώρα κατά βάση ορεινή. Εκτεταμένες οροσειρές, από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη, και περισσότερες από 3.000 καταγεγραμμένες βουνοκορφές συνιστούν το σημαντικότερο χαρακτηριστικό της ελληνικής γεωγραφίας: την ορεινότητα.
Πάμπολλοι ορεινοί δήμοι σε όλη τη χώρα επί «Καλλικράτη» διαλύθηκαν μέσα σε πεδινούς. Αλλά και αυτό, από μόνο του, δεν φτάνει για να εξαφανιστεί η ορεινότητα της χώρας, που σύμφωνα με στοιχεία της Ε.Ε. ξεπερνά το 70%.
Ο καθηγητής του ΕΜΠ Δημήτρης Καλιαμπάκος, συντονιστής του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Περιβάλλον και Ανάπτυξη Ορεινών Περιοχών», σημειώνει: «Το να παύει ένας δήμος να χαρακτηρίζεται ορεινός δεν είναι μια απλή, τεχνική υπόθεση. Κάποιοι ίσως αναρωτηθούν, εφόσον η γεωγραφική υπόσταση δεν καταργείται, προς τι ο ντόρος. Πρώτον, υπάρχουν σημαντικές οικονομικές συνέπειες. Για τους εξαιρετικά ευάλωτους οικονομικά ορεινούς δήμους, το ζήτημα της πρόσβασης ακόμη και σε αυτά τα αδύναμα μέτρα στήριξης των ορεινών περιοχών είναι ζωτικής σημασίας.
»Αλλά πρέπει να αναλογιστούμε και τις βαθύτερες πτυχές του ζητήματος. Η ορεινότητα δεν είναι μόνο γεωγραφικό χαρακτηριστικό. Η ορεινότητα είναι ταυτότητα και συνείδηση για τους ορεσίβιους. Άλλες ορεινές χώρες, συνειδητοποιώντας την αξία των βουνών και των κοινωνιών που κρατιούνται, παρά τις αντιξοότητες, γαντζωμένες σε αυτά, έχουν θεσπίσει, εδώ και χρόνια, πολιτικές για την προστασία και την ενίσχυσή τους. Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα όχι μόνο δεν προστατεύει αλλά και με νόμο έρχεται να «σβήσει» διοικητικά τα βουνά».
Υπό τα πεδινά
Η Στέλλα Γιαννακοπούλου, αρχιτέκτων μηχανικός, υποψήφια διδάκτωρ του ΕΜΠ, αναφέρει: «Ο «Καλλικράτης» συνενώνει ανομοιογενείς περιοχές. Ορεινές με πεδινές, ενίοτε και με καθαρά αστικές. Οι ανάγκες και τα προβλήματα κάθε περιοχής είναι διαφορετικά. Οι ήδη περιθωριοποιημένοι ορεινοί οικισμοί θα βυθιστούν βαθύτερα στη σκιά των πεδινών. Το ορεινό οδικό δίκτυο, οι πετρόχτιστες στέγες, τα πέτρινα γεφύρια δεν θα βρίσκονται στις προτεραιότητες των «πεδινών» προϋπολογισμών, ειδικά σε συνθήκες κρίσης.
»Οι αναιμικοί πόροι θα κατευθυνθούν στην ικανοποίηση των άμεσων αναγκών των περιοχών όπου είναι συγκεντρωμένοι οι πολλοί, δηλαδή στα πεδινά. Η καλλικράτεια συνένωση, με μαθηματική ακρίβεια, θα οδηγήσει σε περαιτέρω περιθωριοποίηση και μαρασμό των ορεινών περιοχών».
Παίρνουν τα βουνά
Την τάση επιστροφής των ανθρώπων στα βουνά υπογραμμίζει ο Νίκος Κατσουλάκος, μηχανολόγος μηχανικός, υποψήφιος διδάκτωρ του ΕΜΠ, ο οποίος τονίζει: «Ορεινοί οικισμοί, που είχαν εγκαταλειφθεί, ξαναζωντανεύουν.
»Όμως, πολλοί ορεινοί οικισμοί δεν αποτελούν πια έδρες δήμων και αυτό είναι σημαντικό πλήγμα. Όχι μόνο γιατί χάνονται κάποιες θέσεις εργασίας, πολύτιμες για τις περιοχές αυτές. Αλλά, κυρίως, γιατί στερούνται τις υπηρεσίες εκείνων των ανθρώπων που παλεύουν με νύχια και με δόντια για να κρατηθούν αυτές οι κοινωνίες ζωντανές. Χωρίς αυτούς τους ανθρώπους, η όποια προσπάθεια ανάκαμψης της ορεινής Ελλάδας μπαίνει ξανά σε τέλμα, ιδιαίτερα μέσα στις συνθήκες της κρίσης».
Ελευθεροτυπία
http://prassia-eyrytanias.blogspot.com/
