Σύνδεσμος Βιομηχανιών Αττικής-Πειραιώς (ΣΒΑΠ)
Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών Πελοποννήσου και
Δυτικής Ελλάδας (ΣΕΒΠΔΕ)
Σύνδεσμος Βιομηχανιών Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας (ΣΒΘΣΕ)
Σύνδεσμος Βιομηχανιών Στερεάς Ελλάδας (ΣΒΣΕ)
Κοινό κείμενο προτάσεων
μετά από συνάντηση 11.3.2022 στο Υπουργείο Ανάπτυξης &
Επενδύσεων
για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της
ενεργειακής κρίσης στην Ελληνική Βιομηχανία
Η Ευρωπαϊκή και η Εθνική διάσταση της ενεργειακής κρίσης.
Για την ελληνική βιομηχανία, το πρόβλημα της πρόσβασης σε ανταγωνιστικό
κόστος ενέργειας προϋπήρχε της ενεργειακής κρίσης, με το κόστος να είναι
σημαντικά υψηλότερο από τον μέσο όρο των άλλων χωρών της Ευρώπης.
Η σταδιακή άνοδος των τιμών από το καλοκαίρι, άρχισε να προκαλεί πολύ
σοβαρά προβλήματα στις μεταποιητικές επιχειρήσεις και κυρίως τις ΜΜΕ.
Τον Οκτώβριο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την πρώτη
εργαλειοθήκη για την αντιμετώπιση της κρίσης και τονίστηκε ήδη από τότε η
ανάγκη λήψης μέτρων για τη στήριξη των επιχειρήσεων, με παραδείγματα από
αντίστοιχες παρεμβάσεις άλλων χωρών.
Με τα γεγονότα στην Ουκρανία, η σκέψη όλων είναι πάνω απ’ όλα στους
ανθρώπους που δοκιμάζονται σκληρά από τον πόλεμο. Στηρίζουμε πλήρως
τις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την
ειρήνευση το συντομότερο δυνατό.
Με το ξέσπασμα του πολέμου, η ενεργειακή κρίση εξελίχθηκε σε
πρωτοφανή απειλή για το σύνολο της Ευρωπαϊκής οικονομίας, αλλά και για τη
χώρα μας ιδιαίτερα.
Η πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού να υποβάλλει πρόταση 6 σημείων για
παρεμβάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι ιδιαίτερα θετική, με μέτρα όπως το
πλαφόν στις τιμές και στο περιθώριο κέρδους.
Ελπίζουμε να ληφθούν αποφάσεις στο επίπεδο της ΕΕ, προκειμένου να
υπάρχει μια συντονισμένη και κοινή πολιτική απέναντι σε έναν κίνδυνο που
απειλεί το σύνολο της Ευρωπαϊκής οικονομίας.
Η κοινή απάντηση είναι απαραίτητη προκειμένου να εξασφαλίσουμε την
παραγωγική αυτονομία και την κοινωνική συνοχή της Ευρώπης και να Κοινό κείμενο προτάσεων μετά από συνάντηση 11.3.2022 στο Υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων 2 / 4
υλοποιήσουμε το όραμα μιας ανταγωνιστικής και κλιματικά ουδέτερης
οικονομίας.
Ωστόσο, κυρίως λόγω υψηλής εξάρτησης από το φυσικό αέριο και μιας ιδιαίτερα
ανώριμης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η κρίση αυτή πλήττει ασύμμετρα τη
χώρα μας, κυρίως την εγχώρια βιομηχανία και ιδιαίτερα τις μικρομεσαίες
μεταποιητικές επιχειρήσεις.
Παρά την έναρξη εφαρμογής του target model, το τοπίο της εγχώριας αγοράς
ηλεκτρικής ενέργειας συνεχίζει να αποτελεί εξαίρεση σε σχέση με ό,τι
ισχύει στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες:
o Διατηρεί ακόμη χαρακτηριστικά ολιγοπωλίου με δομικές στρεβλώσεις
που δεν επιτρέπουν στις ελληνικές βιομηχανίες να έχουν πρόσβαση σε
ανταγωνιστικές τιμές ενέργειας, αντίστοιχες με αυτές των άλλων χωρών.
o Δεν υπάρχουν ουσιαστικές δυνατότητες επιλογής για τις επιχειρήσεις, ενώ
μεταφέρεται σχεδόν αυτούσιο το ρίσκο των τιμών στους τελικούς
πελάτες, ενίοτε και προεξοφλώντας μελλοντικές μεταβολές τιμών.
Δυο χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας της νέας αγοράς οι Ελληνικές
επιχειρήσεις παραμένουν σε πολύ μειονεκτική θέση καθώς:
o Ο ανταγωνισμός είναι ουσιαστικά ανύπαρκτος.
o Δεν έχουν στη διάθεσή τους εναλλακτικές και εργαλεία που είναι ευρέως
διαθέσιμα στην Ευρώπη: οι δυνατότητες αντιστάθμισης κινδύνου με διμερή
και μακροχρόνια συμβόλαια ή/και εξυπηρέτησης ιδίων αναγκών με
επενδύσεις ΑΠΕ είναι από ανύπαρκτες έως ιδιαίτερα προβληματικές και
δυσχερείς.
Ακόμη και σήμερα, δεν υπάρχει η δυνατότητα σύναψης διμερών
συμβολαίων με φυσική παράδοση, αφενός γιατί οι περισσότεροι παραγωγοί
δεν έχουν τέτοια επιθυμία και κίνητρο και αφετέρου γιατί η χρηματιστηριακή
προθεσμιακή αγορά είναι ανύπαρκτη.
Το γεγονός ότι δεν έχουμε τις ίδιες δημοσιονομικές δυνατότητες με τις άλλες
χώρες, σημαίνει ότι πρέπει ακόμα περισσότερο να στρέψουμε την προσοχή μας
σε αναγκαίες παρεμβάσεις ώστε να έχουμε μια εγχώρια αγορά ηλεκτρικής
ενέργειας που να προσφέρει πρόσβαση σε ανταγωνιστικό κόστος
ενέργειας και όχι να συνεχίζει να αποτελεί εξαίρεση σε σχέση με ό,τι ισχύει στις
άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.
Είμαστε αντιμέτωποι με τεράστιους κινδύνους για την ανταγωνιστικότητα,
ακόμα και τη βιωσιμότητα της ελληνικής βιομηχανίας, με πιθανές
ανυπολόγιστες συνέπειες για το σύνολο της οικονομίας και την κοινωνική
συνοχή.
Δεν υπάρχει πλέον η πολυτέλεια του χρόνου, οφείλουμε να διορθώσουμε
άμεσα τις στρεβλώσεις στην αγορά, προκειμένου να διευκολύνουμε τις
επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση σε ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας. Υπάρχει και πρόσθετος λόγος: η Ευρώπη κινείται σε μια συγκεκριμένη
κατεύθυνση για τη στρατηγική και παραγωγική αυτονομία της, με ένα νέο
μοντέλο ανάπτυξης στο πλαίσιο της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης που έχει
στο επίκεντρό του τη βιομηχανία.
Έχουμε χρέος να συμμετέχουμε σε αυτήν την πορεία, δίνοντας την κατάλληλη
προσοχή στην ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας μας, η οποία επέδειξε
ανθεκτικότητα στην προηγούμενη δεκαετή κρίση, ενώ συνέβαλλε ουσιαστικά
με τις επιδόσεις της, ιδίως τις εξαγωγικές, στην άμβλυνση των επιπτώσεων
της πανδημικής κρίσης.
Οι επιδόσεις της βιομηχανίας απέδειξαν τις δυνατότητές της, παρά το γεγονός
ότι, όπως έχει επισημανθεί και τεκμηριωθεί πολλαπλά, πέραν του ενεργειακού
κόστους, η ανταγωνιστικότητα της εγχώριας μεταποίησης επιβαρύνεται
ήδη με πλήθος άλλων εμποδίων και προβλημάτων που δεν αντιμετωπίζουν
κατά κανόνα οι ομοειδείς επιχειρήσεις στην ΕΕ, όπως ενδεικτικά σε θέματα
χρηματοδότησης, φορολόγησης επενδύσεων, γραφειοκρατίας και διαδικασιών
αδειοδότησης, μη-μισθολογικού κόστους, δεξιοτήτων ανθρώπινου δυναμικού,
εργασιακών σχέσεων, κ.ο.κ. Κατά συνέπεια, καθίσταται ακόμα μεγαλύτερης
σημασίας να μετριαστούν στο μέτρο του δυνατού οι επιπτώσεις της ενεργειακής
κρίσης στη μεταποίηση Προτάσεις
Να συνεχιστούν τα μέτρα στήριξης για όσο διάστημα διαρκεί η κρίση, με την
ένταση που επιτρέπουν τα δημοσιονομικά περιθώρια και λαμβάνοντας υπόψη
την ανάγκη δημοσιονομικής σταθερότητας. Ειδικότερα για τις βιομηχανίες
έντασης ενέργειας, να γίνει προσπάθεια να καλυφθεί το 75% της αύξησης, όπως
έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση.
Να επιδιωχθούν συμμαχίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη δημιουργία
μηχανισμού χρηματοδότησης αντίστοιχου με αυτόν της πανδημίας.
Να αξιοποιηθεί κατάλληλα η διαβούλευση που ξεκίνησε η Επιτροπή, για τη
δημιουργία ενός νέου προσωρινού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων για την
αντιμετώπιση των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης στις επιχειρήσεις έντασης
ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη και τις διαφορές δημοσιονομικής ευχέρειας
μεταξύ των χωρών της ΕΕ.
Να μειωθούν οι ρυθμιστικές χρεώσεις, και ιδίως οι χρεώσεις ΥΚΩ για τη
βιομηχανία Μέσης και Υψηλής Τάσης, όπως προβλέπεται από τις
Κατευθυντήριες Οδηγίες για τις κρατικές ενισχύσεις και για όσο διάστημα
διαρκεί η κρίση. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόζουν αντίστοιχα μέτρα από
το περασμένο φθινόπωρο.
Οι παραγωγοί να διαθέσουν μέσω διμερών συμβολαίων μέρος της
παραγωγής τους (ενδεικτικά το 50%) σε ανταγωνιστικές τιμές σε μικρούς
προμηθευτές και βιομηχανίες, όπως συμβαίνει σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες Να πριμοδοτηθούν τα πράσινα διμερή συμβόλαια με βιομηχανίες με
παράλληλη υποχρέωση όσων παραγωγών συμμετέχουν στους διαγωνισμούς για
εξασφάλιση σταθερής τιμής, να διαθέτουν το 50% της παραγόμενης ενέργειας
μέσω PPA με βιομηχανίες.
Ριζική απλοποίηση διαδικασιών για την εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ
από τη βιομηχανία.
Διευκόλυνση της απομακρυσμένης εγκατάστασης ΑΠΕ με παράλληλη
έγχυση στο δίκτυο της πλεονάζουσας ενέργειας.
Ταχεία δημιουργία ξέχωρου ηλεκτρικού χώρου για net metering για τη
βιομηχανία ΜΤ.
Έγκριση net metering και για την ΥΤ με μεγάλο όριο επιτρεπόμενης ισχύος.
Παράλληλα θα πρέπει:
o Να ενισχυθούν οι διασυνδέσεις του δικτύου της χώρας με τις λοιπές
χώρες, ως το μόνο στοιχείο που μεσοπρόθεσμα είναι ικανό να φέρει
πραγματικό ανταγωνισμό τιμών στην εγχώρια αγορά.
o Να υπάρξει ένα σημαντικό πακέτο στήριξης από το ΕΣΠΑ και το Εθνικό
Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την πράσινη μετάβαση της
βιομηχανίας και ιδίως για την εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ από τις
επιχειρήσεις (net metering), με στόχο τόσο την κάλυψη μέρους των αναγκών
τους σε προσιτές τιμές, όσο και τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα.
